Cemevleri temsilcileri hükümetten AİHM kararını uygulamasını istiyor
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), CEM Vakfı’nın cemevlerinin cami, kilise ve sinagoglarda olduğu gibi elektrik faturasından muaf tutulma talebiyle ilgili başvurusunu 2 Aralık 2014’te karara bağlamıştı. AİHM, cemevlerinin de ibadethane olduğunu belirterek, Türkiye devletinin bu konuda ayrımcılık yaptığına hükmetmişti. Türkiye’de sadece cami, sinagog ve kiliseler ibadethane olarak kabul edildiği için bu yerlerin elektrik faturası devlet tarafından karşılanıyor. Şu ana kadar faturalarını kendileri ödeyen Türkiye’deki 937 cemevi AİHM kararı sonrası artık ödememeye başladılar. Al Jazeera Türk’e konuşan Kartal Cemevi Vakfı Başkanı İsmail Saçlı, hükümetin biran önce AİHM kararını uygulamasını istiyor. Saçlı, cemevlerinin statüsüyle ilgili yasal düzenleme yapılması gerektiğini belirtiyor.
CHP’den belediyelerine cemevi genelgesi
AİHM’in cemevlerinin statüsüyle ilgili verdiği karar Türkiye’deki Alevi temsilcilerini harekete geçirmişti.
http://www.inhak.adalet.gov.tr/ara/karar/cumhuriyetci.pdf
Karar sonrası Alevi Vakıflar Federasyonu, Alevi Bektaşi Federasyonu ve Alevi Dernekler Federasyonu AK Parti, CHP, HDP ve MHP liderlerinden Alevilerin talepleriyle ilgili yazılı randevu talebinde bulundu. Talebe CHP ve HDP’den onay çıkınca üç federasyonun başkanları ve yöneticileri görüşmeler yaptı. Alevi temsilcilerin taleplerinden biri de, belediyelerin cemevlerinin hizmetlerini karşılamasıydı.
http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5393.pdf
İkinci bir gerekçe ise, “Belediye ve bağlı idareler, meclis kararıyla mabetlere indirimli bedelle ya da ücretsiz olarak içme ve kullanma suyu verebilirler” hükmünün yer aldığı, aynı kanunun 15’inci maddesinin 5. fıkrasına 12.11.2012 tarihli ve 6360 sayılı Kanunun 18’inci maddesinin eklenmesi gösteriliyor:
“Bu bağlamda, Cemevlerinin ibadethane/mabet olduğu AİHM kararıyla tescillendiğinden, Belediyelerin Cemevleri için arsa tahsis etmesi, yapım, bakım ve onarımını üstlenmesi ve bedelsiz veya düşük bedelle içme veya kullanma suyu vermelerinde hukuksal herhangi bir engel bulunmadığı gibi bunları yerine getirmek belediyelerin yasal görevleridir.”
Al Jazeera Türk’e konuşan CHP Genel Başkan Yardımcısı Sezgin Tanrıkulu, aldıkları kararın yasal ve anayasal dayanaklarının olduğunu söyledi. AİHM’in verdiği kararı hatırlatan Tanrıkulu, “Hizmetlerin belediye bütçesinden karşılanması önünde yasal bir engel yoktur” dedi. İstanbul’da Alevi temsilcileriyle görüşmesinde HDP Eşbaşkanı Selahattin Demirtaş da HDP de aynı doğrultuda karar verdi, belediyelerinin cemevlerine her türlü hizmeti sunacağını açıkladı.
Faturalar ödenmiyor
CHP ve HDP belediyeleri bu kararı aldı ama Alevi temsilcileri cemevleri konusunun yerel yönetimlerle çözülmeyeceğini belirtiyor. AK Parti Hükümet’inin yasal düzenleme yapmasını isteyen cemevi vakıfları, AİHM’in kararının da bir an önce uygulanmasını talep ediyor.
AİHM kararı sonrası, Türkiye’deki cemevleri, iki aydır gelen elektrik borçlarını ödememeye başladı. Sayaç okumaya giden görevliler cemevleri yetkililerince uyarıldı. Elektrik kurumları görevlileri de cemevlerine sözlü olarak elektrik kesintisi yapma ihtarında bulundu. Şu ana kadar herhangi bir elektrik kesintisi yok ancak Al Jazeera Türk’e konuşan İstanbul’daki Kartal Cemevi Vakfı Başkanı İsmail Saçlı, “Her an yazılı ihtarlar gelebilir, kesintiler bekliyoruz” diyor.
‘Kesinlikle ödemeyeceğiz’
Saçlı, AİHM kararına dayanarak, cemevlerinin elektrik ve su paralarını kesinlikle ödemeyeceklerini belirtiyor. Aylık 40 bin TL gibi toplam masrafı bulunan Vakfın Başkanı Saçlı, elektrik kesintileri olması durumunda ise oturma eylemi, açlık grevi, yürüyüş gibi sivil itaatsizlik eylemleri yapacaklarını söylüyor:
“AİHM bizi ibadet ibadethane olarak kabul etti, elektrik ve su faturalarını devletin karşılaması gerekiyor. Yetkililer elektrik sayacını okumaya geldiler, okutmadık, ödemeyeceğimizi söyledik. Sözlü olarak borucunuz var uyarıları aldık. Kesinti henüz yok ama her an ihtar gelebilir, kesintiler de bekliyoruz. Doğalgaz faturasını ödüyoruz, çünkü camiler de ödüyor. Eşitlik istiyoruz. Camiye yapılan bize de yapılsın.”
İsmail Saçlı, AİHM kararı sonrası 12 Aralık 2014’te Başbakan Ahmet Davutoğlu’na elektrik giderlerinin karşılanmasını talebini içeren bir dilekçe gönderdiklerini ancak henüz bir yanıt alamadıklarını da hatırlatıyor. Başbakan Davutoğlu’na hitaben yazılan yazıda, özetle şunlar yazılı:
“Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Cemevlerinin İbadethane olduğuna, Elektrik, Su giderlerinin diğer İbadethaneler ( Cami, Sinagog, Kilise vb) gibi genel bütçeden karşılanmasına karar vermiştir. Kartal Cemevi Vakfımız da aynı amaç da hizmet verdiği için, Yeni Bosna Cem Vakfı gibi İbadethane statüsünde değerlendirilerek, Vakfımızın Elektrik giderlerinin karşılanmasını arz ederiz.”
‘Yasal düzenleme olmalı’
İsmail Saçlı, CHP ve HDP’nin cemevleriyle ilgili aldıkları karardan memnun olduklarını, diğer belediyelerden de aynı kararı beklediklerini belirtiyor ama sorunun asıl yasal düzenlemeyle çözülmesi gerektiğini vurguluyor.
Karacaahmet Cem Vakfı Başkanı Muharrem Ercan da aynı düşüncede. Ercan, CHP’li belediyelerin İstanbul’da aldıkları kararı olumlu olduğunu hatırlatıyor ve “Bu konuda Bakanlar Kurulu’nun bir karar vermesi gerekiyor. Şimdi belediyeler cemevlerine bir katkı sağlamış olabilirler, su ve elektrik için belediye bütçesinden verebilirler ama devlet tarafından cemevlerinin statüsünün yasalaşması gerekiyor” diyor.
Karacaahmet Cemevi Üsküdar’da bulunuyor. Üsküdar Belediyesi AK Parti’nin elinde. Muharrem Ercan, önümüzdeki günlerde belediyeye başvuracaklarını belirtiyor. “Şu ana kadar belediyeden bir talepte bulunmadık. Cevap verip vermeyeceklerini bilmiyorum. AİHM kararını hatırlatıp, CHP’li belediyelerinin aldığı kararının aynısını Üsküdar Belediyesi’nden uygulamasını talep edeceğiz” diyor.
Şahkulu farklı düşünüyor
Kadıköy İlçesi’nde bulunan Şahkulu Sultan Dergahı Vakfı Başkanı Mehmet Çamur ise farklı düşünüyor. Derhagın aylık gideri 50-60 bin civarında olduğunu dile getirden Çamur, belediyelerin aldığı kararı önemsemediğini söylüyor. O göre, belediye de devletin bir kurumu ve devlet dini finanse etmemeli:
“Belediyelerin bütçesi sadece Alevilerin verdiği paradan oluşmuyor. O belediyelerin bütçeleri Sünni yurttaşlarımızın da verdiği paralardan oluşuyor. Vergiyi ödeyen vatandaşın cemevlerine elektrik, su ve diğer giderleri verme yönünde razılığı var mıdır? Nasıl Alevi vatandaşlar alınan bütçe, Sünni imamlara veriliyorsa doğru değilse, bu da doğru değil. Devlet dinden elini çekmeli. Devlet dini finanse etmemeli. Kim inanıyorsa kendi inançlarının gereği kim ne yapıyorsa kendi parasını versin yapsın. Tüm ibadet yerlerine cami, cemevleri, sinagog, devlet bunların elektriğine, suyuna, inşaatına karışmamalı.”
CHP’li belediyelerin, kendi ilçelerindeki cemevlerinin hizmetlerini karşılayacağı kararı aldığını hatırlattığımızda, Mehmet Çamur, şöyle diyor:
“Ben ilkesel bakıyorum. Biz almayız. Bu kendimizi inkar etmektir. Sen devletsin, sen karışma bu işlere. Bu belediyenin de devletin de işi değil. Devlet karışmayacak bu işe. İlke olarak devletten din adına para alınmamalı. Devletten böyle bir talebimiz olmamalı.”
Kaynak: Al Jazeera
